Türkiye’de, Avrupa Birliği (AB) ülkeleri ile karşılaştırıldığında çok geç oluşmaya başlayan çevre bilinci, son yıllarda toplumumuzun bu konuda topyekûn eğitilmesi ile hızlı bir gelişim göstermiş ve bu gelişim özellikle son dönemde ülkemizin AB üyeliği perspektifi çerçevesinde yayımlanarak yürürlüğe giren Kanun ve Yönetmelikler ile desteklenmiştir.
Ülkemizde halen yürürlükte olan Çevre Mevzuatı bir faaliyetin (tesisin) Planlama, Yatırım ve İşletme olarak belirlenmiş olan hayat evrelerini birbirinden ayırmaya yönelik olarak dizayn edilmiştir.
Buna göre:
- Her şeyin kâğıt üstünde ve proje aşamasında olduğu Planlama dönemi için Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Yönetmeliği,
- Projelerin fiziken gerçekleştirilmesi için gerekli olan tüm harcamaların yapıldığı, inşaat işlemlerinin bütün hızı ile devam ettiği Yatırım dönemi için ÇED İzleme Kontrol Süreci,
- Faaliyetin tümü ile hayata geçtiği, yapılan işlemler sonucunda genel anlamda çevre olarak tanımlanan hava, su ve toprağa etkilerin olmaya başladığı İşletme dönemi için Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik (ÇKAGİLHY) ve Çevre Kanunu uyarınca çıkarılmış olan Atık Grubu Yönetmelikleri hazırlanmıştır.
1983 yılında yayımlanarak yürürlüğe giren 2872 sayılı Çevre Kanunu ile öngörülen Çevresel Etki Değerlendirmesi, Hava-Su-Toprak Kirliliği Kontrolü, Atık Yönetimi, Gürültü Kontrolü, Çevre Denetimi gibi kavramlar ancak 90’lı yılların sonu ile 2000’li yılların başlarında detaylandırılmış ve ilk uygulama 07.02.1993 tarih ve 21489 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Yönetmeliği ile başlamıştır.
Yürürlüğe giren ÇED Yönetmeliği ile Türkiye sınırları dâhilinde ÇED Raporu hazırlama yetkisi, Bakanlık tarafından belirlenen yükümlülükleri yerine getirebilen sınırlı sayıda firmaya verilmiştir.
1998 yılında profesyonel iş dünyasından gelen tecrübeli üst düzey yöneticiler ile uluslararası projelerde de kendini kanıtlamış genç ve dinamik bir ekibin uyum içinde bir araya gelmesi ile kurulan MİM Mühendislik & Danışmanlık, -o zamanki adı ile- Çevre ve Orman Bakanlığından ilk “ÇED Yeterlik Belgesi” alan kurumlar içinde yer almaktadır.
MİM Mühendislik & Danışmanlık, kurulduğu günden bu yana Türkiye’nin birçok il ve ilçesinde çok sayıda ÇED ve PTD projelerine imza atmıştır. MİM, özellikle Marmara ve Ege Bölgelerinde Metal, Otomotiv ve Kimya Sanayileri, Gıda ve Hayvancılık Faaliyetleri, Madencilik Sektörü ve Enerji Yatırımları konularında çok tecrübeli bir firmadır.
Yukarıda da belirtildiği gibi Türkiye’de “ÇED” kavramı ilk olarak 1993 yılında çıkarılan “Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği” ile hayatımıza girmiştir. 2872 sayılı Çevre Kanunu'nun 10. Maddesinde; "Gerçekleştirmeyi plânladıkları faaliyetleri sonucu çevre sorunlarına yol açabilecek kurum, kuruluş ve işletmeler, Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu veya Proje Tanıtım Dosyası hazırlamakla yükümlüdürler. "Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu Kararı" veya "Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir Kararı" alınmadıkça bu projelerle ilgili onay, izin, teşvik, yapı ve kullanım ruhsatı verilemez; proje için yatırıma başlanamaz ve ihale edilemez." denmektedir.
Dolayısı ile gerçekleştirilmesi planlanan herhangi bir faaliyet için yatırıma başlanmadan önce Çevresel Etki Değerlendirmesi yapılması gerekmektedir. Çevresel Etki Değerlendirmesi tamamen yeni bir yatırım için yapılabileceği gibi, mevcut bir tesiste planlanan kapasite artışı veya ünite ilavesi projesi için de mutlaka yapılmalıdır.
Yukarıda anılan projelerden herhangi birisi için Çevresel Etki Değerlendirmesi amacı ile başvurulacak merci faaliyetin gerçekleştirilmesinin planlandığı ilin Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü’dür.
Faaliyet sahibi bir dilekçe ekinde gerçekleştirmeyi planladığı yatırım ile ilgili olarak istenen bilgi ve belgeleri İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğüne sunarak yatırımının ÇED Yönetmeliği kapsamında değerlendirilmesini talep eder.
Yapılan değerlendirmenin ardından ilgili İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü proje hakkında üç şekilde görüş bildirebilir.
- Gerçekleştirilmesi planlanan faaliyet ÇED Yönetmeliği kapsamı dışındadır.
- Gerçekleştirilmesi planlanan faaliyet ÇED Yönetmeliği’nin EK-2 Listesi kapsamındadır. Proje için ÇED Yeterlik Belgesi sahibi bir firma tarafından Proje Tanıtım Dosyası (PTD) hazırlanması gerekmektedir.
- Gerçekleştirilmesi planlanan faaliyet ÇED Yönetmeliği’nin EK-1 Listesi kapsamındadır. Proje için ÇED Yeterlik Belgesi sahibi bir firma tarafından Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Raporu hazırlanması gerekmektedir.
MİM Mühendislik & Danışmanlık gerçekleştirmeyi planladığınız yatırımınız için yukarıda belirtilen senaryolara göre aşağıda detayları verilen hizmetleri sunmaktadır.
1- ÇED Kapsam Dışı Görüş Yazısının Alınması Hizmeti
MİM Mühendislik & Danışmanlık sektörde geçirdiği uzun yılların kazandırdığı tecrübe sayesinde, konusunda uzman danışmanlarının görüşleri doğrultusunda gerçekleştirilmesi planlanan bir faaliyetin ÇED Yönetmeliği açısından ön değerlendirmesini yapar.
Uzman danışman ekibinin fikir alışverişi sonucunda, planlanan faaliyetin ÇED Yönetmeliği kapsamı dışında kaldığı yönünde fikir birliğine varılması halinde, proje ekibi tarafından detaylı ÇED Ön Değerlendirme Formu hazırlanır. İlgili İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü tarafından istenen bilgi ve belgeleri de içerecek şekilde hazırlanan ÇED Ön Değerlendirme Formu, İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğüne sunularak yatırımın ÇED Yönetmeliği kapsamında değerlendirilmesi talep edilir.
İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü'nden alınan “ÇED Yönetmeliği Kapsam Dışı Görüş Yazısı” ile faaliyet sahibi yatırım sürecine devam eder.
2- Proje Tanıtım Dosyası Hazırlama Hizmeti
Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Raporu ve Proje Tanıtım Dosyası (PTD) Hazırlama Hizmeti sadece Bakanlıktan ÇED Yeterlik Belgesi alabilmiş kuruluşlar tarafından verilebilmektedir. MİM Mühendislik & Danışmanlık Bakanlık tarafından kendisine verilen 23 No'lu Yeterlik Belgesi uyarınca ÇED Raporu ve PTD Hazırlama konusunda yetkilendirilmiş bir kuruluştur.
MİM Mühendislik & Danışmanlık ÇED Yönetmeliği’nin EK-2 Listesi kapsamında giren faaliyetler için Proje Tanıtım Dosyası (PTD) hazırlamaktadır. Hazırlanan dosyalarda gerçekleştirilmesi planlanan projenin detaylı iş akım şeması, kapasite bilgileri ve kullanılacak teknoloji ile ilgili bilgilerin yanında doğal kaynak kullanımı, atık üretim miktarları ve bu atıkların bertaraf yöntemleri ile ilgili detaylı bilgiler de sunulmaktadır.
Ayrıca, projenin muhtemel çevresel etkilerine karşı alınacak tedbirler ile projenin yeri hakkında bilgiler verilmekte ve değişik alternatiflerin değerlendirilmesi yapılmaktadır.
Proje Tanıtım Dosyasının İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü (İÇŞM) tarafından değerlendirilmesi sonucunda alınan önlemlerin yeterli görülmesi halinde İÇŞM “ÇED Gerekli Değildir Kararı” verir ve faaliyet sahibi bu görüşe istinaden ilgili idarelerden gerekli izinlerini alarak yatırıma başlar.
3- ÇED Raporu Hazırlama Hizmeti
Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Raporu ve Proje Tanıtım Dosyası (PTD) Hazırlama Hizmeti sadece Bakanlıktan ÇED Yeterlik Belgesi alabilmiş kuruluşlar tarafından verilebilmektedir. MİM Mühendislik & Danışmanlık Bakanlık tarafından kendisine verilen 23 No'lu Yeterlik Belgesi uyarınca ÇED Raporu ve PTD Hazırlama konusunda yetkilendirilmiş bir kuruluştur.
ÇED'in amacı ekonomik ve sosyal gelişmeye engel olmaksızın, çevre değerlerini ekonomik politikalar karşısında korumak, planlanan bir faaliyetin yol açabileceği bütün olumsuz çevresel etkilerin önceden tespit edilip, gerekli tedbirlerin alınmasını sağlamaktır.
ÇED’in temel görevi, projelerle ve gelişmelerle ilgili karar vericilerin daha bütünsel, yani karara etkiyecek birden fazla faktörü göz önüne alır bir şekilde daha sağlıklı karar vermelerini sağlamak için, onlara projelerden kaynaklanabilecek çevresel etkileri net bir şekilde göstermektir.
ÇED, projelerle ilgili bütün ilgili tarafların bir araya geldiği ve görüş, kaygı ve önerilerini ortaya koyabildikleri demokratik ve şeffaf bir süreçtir. İlgili taraflar bu süreç içerisinde ortaya koydukları teknik bilgi ve görüşlerle projenin en optimal şekilde gelişimine katkı sağlarlar.
İyi işleyen bir ÇED sürecinin şeffaf tabiatı sayesinde, halka/diğer ilgili taraflara danışarak ve olabildiğince gerçekleştirilmesi istenen projeye ilişkin ve geniş çapta bilgi toplayarak, projenin uygulanması sırasında ortaya çıkabilecek olası problemler, henüz projenin tasarım aşamasında çözülebilir veya hafifletilebilir. Bu yolla (bazen öngörülen) problemlerin pek çoğu, fiili uygulama başlamadan çözülmeye çalışılır ve böylelikle maliyetli zaman kaybı önlenmiş olur.
Önerilen projeye getirilen çeşitli alternatiflerin ÇED çalışması kapsamında incelenmesi, çevresel faydaları arttırırken, proje sahibinin maliyetlerini azaltabilecek başka seçenekler de sunabilir. Halkın ÇED Sürecine Katılımı işlemleri sayesinde, ilgili taraflar, proje sahibi ve kamu kurum kuruluşları arasında güven duygusu oluşturur ve katılımcı tabiatı sayesinde de ÇED süreci, o ülkenin genel demokratik sürecine katkıda bulunur.
MİM Mühendislik & Danışmanlık ÇED Yönetmeliği’nin EK-1 Listesi kapsamında giren faaliyetler için veya EK-2 Listesi kapsamına girdiği halde ilgili Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından “ÇED Gereklidir” kararı verilen faaliyetler için Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Raporu hazırlamaktadır.
Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED), belirli bir proje veya gelişmenin, çevre üzerindeki önemli etkilerinin belirlendiği, gerekli durumlarda simülasyon veya modellemeler yapılarak bu etkilerin noktasal dağılımlarının irdelendiği bir süreçtir. Bu süreç, kendi başına bir karar verme süreci değildir; karar verme süreci ile birlikte gelişen ve onu destekleyen bir süreçtir. Yeni proje ve gelişmelerin çevreye olabilecek sürekli veya geçici potansiyel etkilerinin sosyal sonuçlarını ve alternatif çözümlerini de içine alacak şekilde analizi ve değerlendirilmesidir.
Bu süreci en doğru şekilde yönetmek için oluşturulan MİM Mühendislik & Danışmanlık kadrosu genç, enerjik ve tecrübeli profesyonellerin uyum içinde bir araya geldiği bir ekiptir. Ekip üyeleri çeşitli disiplinlerden (İşletme, Jeoloji Mühendisliği, Ziraat Mühendisliği, Çevre Mühendisliği, Makine Mühendisliği, Kimya Mühendisliği vb.) ve çok farklı görevlerde bulunmuş (özel sektör yöneticilerinden üst düzey devlet bürokratlarına) kişilerden ve konularında uzman bilim insanlarından özellikle seçilmişlerdir. Bu farklılık, ekibin spesifik problemlere değişik bakış açıları ile yaklaşmasını ve bir projenin her yönden, uzmanları tarafından incelenmesini sağlamaktadır.
Hazırlanan ÇED Raporlarında gerçekleştirilmesi planlanan projenin çevreye olabilecek olumlu ve olumsuz tüm etkileri belirlenmekte, olumsuz yöndeki etkilerin önlenmesi ya da çevreye zarar vermeyecek ölçüde en aza indirilmesi için alınacak önlemler detayları ile açıklanmaktadır.
MİM Mühendislik & Danışmanlık hazırladığı ÇED Raporlarında gerçekleştirilmesi planlanan projenin özellikle yakın yerleşim alanlarına ve içinde bulunduğu ekosisteme olası önemli etkilerini daha yakından inceleyebilmek amacı ile aşağıda belirtilen spesifik simülasyon ve modelleme hizmetlerini de vermektedir.
Toz Dağılım Modellemesi:
MİM Mühendislik & Danışmanlık tarafından hazırlanan Toz Dağılım Modellemesi ile özellikle Madencilik Projeleri için hazırlanan ÇED Raporlarında gerçekleştirilmesi planlanan faaliyetler esnasında ortaya çıkması muhtemel toz emisyonunun proje alanı yakınında bulunan yerleşim alanları üzerine olası etkileri belirlenmektedir.
Modelleme çalışmalarında kullanılan programlar U.S. Environmental Protection Agency (EPA) tarafından geçerliliği kabul edilen ve dünya çapında kullanılan gelişmiş modelleme programlarıdır. Kullanılan modelleme programları dış ortamdaki endüstriyel kaynaklı kirletici konsantrasyonlarının hesap edilmesinin yanında mevcut meteoroloji ve topografya verileri dahilinde emisyonların dağılımlarını sanal ortamda canlandırabilmektedir. Modellemede saatlik meteorolojik verilerden faydalanılmakta, operasyonel ve meteorolojik olarak çeşitli senaryolar üretilerek her bir senaryonun karşılaştırmalı analizleri yapılmaktadır.
Koku Dağılım Modellemesi:
MİM Mühendislik & Danışmanlık tarafından hazırlanan Koku Dağılım Modellemesi ile özellikle Hayvancılık (Tavukçuluk) Projeleri için hazırlanan ÇED Raporlarında gerçekleştirilmesi planlanan faaliyetler esnasında ortaya çıkması muhtemel koku emisyonunun proje alanı yakınında bulunan yerleşim alanları üzerine olası etkileri belirlenmektedir.
Modelleme çalışmalarında kullanılan programlar U.S. Environmental Protection Agency (EPA) tarafından geçerliliği kabul edilen ve dünya çapında kullanılan gelişmiş modelleme programlarıdır. Kullanılan modelleme programları dış ortamdaki endüstriyel kaynaklı kirletici konsantrasyonlarının hesap edilmesinin yanında mevcut meteoroloji ve topografya verileri dahilinde emisyonların dağılımlarını sanal ortamda canlandırabilmektedir. Modellemede saatlik meteorolojik verilerden faydalanılmakta, operasyonel ve meteorolojik olarak çeşitli senaryolar üretilerek her bir senaryonun karşılaştırmalı analizleri yapılmaktadır.
Akustik Rapor:
MİM Mühendislik & Danışmanlık tarafından hazırlanan Akustik Raporlar ile gerçekleştirilmesi planlanan faaliyetler esnasında ortaya çıkması muhtemel çevresel gürültünün proje alanı yakınında bulunan yerleşim alanları üzerine olası etkileri belirlenmektedir. Hazırlanan Akustik Raporlarda operasyonel ve meteorolojik olarak çeşitli senaryolar üretilerek her bir senaryonun karşılaştırmalı dağılım analizleri yapılmaktadır.
Ekosistem Değerlendirme Raporu:
MİM Mühendislik & Danışmanlık tarafından hazırlanan Ekosistem Değerlendirme Raporları ile özellikle Hidroelektrik Santral (HES) Projeleri için hazırlanan ÇED Raporlarında gerçekleştirilmesi planlanan faaliyetlerin proje alanı yakınında bulunan çeşitli karasal ve sucul ekosistemler üzerine olası etkileri ve faaliyet sahibi tarafından alınması gereken önlemler belirlenmektedir.
Göç Yolları Analiz Raporu:
MİM Mühendislik & Danışmanlık tarafından hazırlanan Göç Yolları Analiz Raporları ile özellikle Rüzgâr Enerji Santrali (RES) Projeleri için hazırlanan ÇED Raporlarında gerçekleştirilmesi planlanan faaliyetlerin göçmen kuşların uçuş güzergâhları üzerine olası etkileri ve faaliyet sahibi tarafından alınması gereken önlemler belirlenmektedir.
Hazırlanan ÇED Raporu’nun Çevre ve Şehircilik Bakanlığı başkanlığında oluşturulan İnceleme Değerlendirme Komisyonu (İDK) tarafından değerlendirilmesi sonucunda alınan önlemlerin yeterli görülmesi halinde Bakanlık “ÇED Olumlu Kararı” verir ve faaliyet sahibi bu görüşe istinaden ilgili idarelerden gerekli izinlerini alarak yatırıma başlar.
İlgili Fotoğraf Galerisi